Ośrodek uzależnień – kiedy się do niego zgłosić?
Często wydaje nam się, że ośrodek uzależnień to miejsce dla osób na bardzo zaawansowanym etapie choroby alkoholowej. Stereotypowy nałogowiec to przecież brudny kloszard żebrzący o pieniądze na ulicy, a nie elegancka bizneswoman lub szanowany ojciec rodziny. Tymczasem wpadanie w alkoholizm to proces rozłożony w czasie, a granica między zdrowiem a chorobą jest płynna. Jakie sygnały powinny nam dać do myślenia i kiedy należy zgłosić się do ośrodka uzależnień?
Kiedy zaczyna się uzależnienie?
Wielu z nas wydaje się, że uzależnienie jest czymś, czego nie da się przeoczyć. Mamy pewien ukształtowany, stereotypowy obraz nałogowca i jesteśmy pewni, że bez trudu rozpoznalibyśmy osobę, która nadużywa środków psychoaktywnych. Tymczasem alkoholizm jest schorzeniem, które może dotknąć każdego – również tych, których na pierwszy rzut oka nawet byśmy o to nie podejrzewali.
Picie alkoholu jest niemal nieodłączną częścią naszej kultury. Toasty są integralnym elementem wesel, jubileuszy czy imprez firmowych. Jesteśmy skłonni przymykać oko na tracenie kontroli nad sobą, ekscesy w stanie upojenia oraz niewywiązywanie się z obowiązków z powodu kaca, bo przecież „wszyscy tak robią”. Z tego powodu często ignorujemy symptomy wpadania w nałóg aż do momentu, w którym schorzenie przejmuje pełną kontrolę nad życiem chorego.
Rozwój alkoholizmu można podzielić na kilka faz. Pierwsza z nich, zwana wstępną, nie różni się zbytnio od normalnego, kontrolowanego picia. Nałogowiec traktuje alkohol jak remedium na wszystkie swoje problemy i zagłusza przykre emocje za jego pomocą. Faza druga, czyli ostrzegawcza, to czas, w którym alkoholik aktywnie poszukuje okazji do napicia się i zaczyna robić to w samotności. Zdarzają mu się również luki pamięciowe, czyli tzw. palimpsesty.
Faza krytyczna to moment, w którym nadużywanie alkoholu zaczyna wpływać na inne dziedziny życia. Pojawiają się problemy w pracy, długi oraz konflikty z bliskimi. Natomiast w fazie chronicznej chory nieustannie pozostaje pod wpływem trunków, a także doświadcza konsekwencji zdrowotnych. Może sięgać po produkty nienadające się do spożycia, np. denaturat lub perfumy. To ostatni moment na zgłoszenie się do ośrodka uzależnień, zanim będzie za późno.
Symptomy ostrzegawcze – czy na pewno kontrolujesz swoje picie?
Aby nie dopuścić do pełnego rozwoju alkoholizmu i nie być zmuszonym do pobytu w ośrodku uzależnień, należy uważnie obserwować swój stan i wypatrywać tzw. sygnałów ostrzegawczych. Pierwszym z nich jest zmieniający się stosunek do alkoholu. Osoba znajdująca się na drodze do nałogu sięga po niego, by regulować swój nastrój, odprężyć się, ułatwić sobie zasypianie lub dodać sobie odwagi. Aktywnie poszukuje okazji do napicia się i pije bardzo szybko.
Rozwija się u niej tolerancja, a więc ma „coraz mocniejszą głowę”. Pije nawet wtedy, gdy nie powinna, np. z powodu przyjmowanych leków. Spożywa alkohol w samotności, choć wcześniej nigdy tego nie robiła i ukrywa ten fakt. Zdarza jej się nie pamiętać zdarzeń mających miejsce w stanie upojenia. Pod wpływem alkoholu robi rzeczy niebezpieczne lub niezgodne z jej systemem wartości, np. prowadzi samochód, angażuje się w przygodny seks czy wydaje spore sumy pieniędzy.
Choć osoba znajdująca się w początkowej fazie alkoholizmu nie chce się do tego przyznawać, zaczyna dostrzegać swój problem. Wszelkie wzmianki o tym fakcie wywołują u niej złość lub agresję. Reaguje rozdrażnieniem także na sytuacje, w których dostęp do alkoholu jest utrudniony. Jednocześnie w tajemnicy podejmuje próby ograniczenia picia, by udowodnić sobie, że ma kontrolę nad swoim zachowaniem.
Objawy alkoholizmu – kiedy zgłosić się do ośrodka uzależnień?
Oczywiście najlepiej jest zareagować na problem jak najwcześniej, gdy nie znajduje się on jeszcze w bardzo zaawansowanym stadium. Im dłużej zwlekamy z podjęciem decyzji o leczeniu, tym więcej czasu musimy spędzić w ośrodku uzależnień. Pobyt w takiej placówce obejmuje bardzo skomplikowane procesy terapeutyczne, oddziałujące na rozmaite procesy związane ze sposobem myślenia, emocjami oraz schematami postępowania.
Alkoholizm jest chorobą o bardzo złożonym podłożu. Aby doprowadzić do trwałej abstynencji, musimy przepracować swoje traumy i zmienić destrukcyjne przekonania. Istotne jest także rozbrajanie mechanizmów leżących u podstaw nałogu, czyli mechanizmu iluzji i zaprzeczania, nałogowego regulowania uczuć oraz rozproszenia i rozdwojenia „ja”.
Kiedy należy zgłosić się do ośrodka uzależnień? Istnieje kilka wyraźnych objawów świadczących o tym, że dana osoba jest już uzależniona od alkoholu. Przede wszystkim jej życie zaczyna kręcić się wokół picia i nie wyobraża ona sobie odstawienia napojów wyskokowych. Nie jest w stanie kontrolować spożywanych ilości i zdarza jej się pić w sytuacjach, w których nie powinna tego robić (np. dzień przed ważnym zebraniem w pracy lub egzaminem na studiach).
Zaczyna odczuwać przykre symptomy głodu alkoholowego oraz zespołu abstynencyjnego. Nawet jeśli doświadcza negatywnych konsekwencji picia (np. traci pracę, ma długi, kłóci się z rodziną, jej zdrowie ulega wyraźnemu pogorszeniu itd.), nie jest w stanie zmienić swojego postępowania. Jedynym sposobem na to jest zgłoszenie się do ośrodka uzależnień, w którym przejdzie przez profesjonalną terapię pod okiem specjalistów.